Συνολικές προβολές σελίδας

Η ερώτηση που ζητά απάντηση σε αυτό το ιστολόγιο!

Άραγε μπορούμε με αφορμή την αρμονία της μουσικής να στοχεύσουμε στην αρμονία της ψυχής, εκφράζοντας τις μουσικές μας σκέψεις, μοιράζοντας τις μουσικές μας γνώσεις μας και συνθέτοντας νότες προβληματισμού και δημιουργικής σκέψης μεταξύ μας, ευαισθητοποιώντας ο ένας τον άλλο;

Άραγε πώς συνδέονται η καλλιέργεια της ακοής με την καλλιέργεια της ψυχής;


Αρμονία, Θεωρία, Ιστορία Μουσικής, μουσικά όργανα και άλλα μουσικά μαθήματα ή μουσικά ενδιαφέροντα.

Για να ενημερώνουμε και να ενημερωνόμαστε σχετικά με το μάθημά μας,και ό,τι ενδιαφέρον ή ωφέλιμο έχει διδαχθεί στην τάξη μας.
Αλλά και για να ενημερωνόμαστε γενικά για τη μουσική δημιουργία, να δημοσιεύουμε τις εργασίες μας ή άλλα θέματα που θέλουμε να μοιραστούμε, για να προκαλέσουμε μια νότα προβληματισμού και δημιουργικής, ωφέλιμης σκέψης !

Δευτέρα 15 Οκτωβρίου 2012

Λίγες μέρες πριν την 28η Οκτωβρίου...

Λίγες μέρες πριν την 28η Οκτωβρίου, την 26η, γιορτάζουμε, μαζί με τον Πολιούχο της Άγιο Δημήτριο, την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης και άλλων περιοχών της Μακεδονίας, από τους Τούρκους .

Φέτος γιορτάζουμε τα 100 χρόνια από τότε.

Βέβαια, αν και η πόλη των Σερρών απελευθερώθηκε από Τούρκους και Βουλγάρους περίπου ένα χρόνο αργότερα, τον Ιούνιο του 1913, κατά τη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα υπήρξε πυρήνας κεντρικός στην Ανατολική Μακεδονία (Πηγές: Σέρρες η πόλη μουΔημοτικό Σχολείο Κάτω Μητρουσίου Σερρών). 

Ένα εμβατήριο και ένα τραγούδι.
Για να μην ξεχνάμε.
Υπήρξαν άνθρωποι απλοί και καθημερινοί σας εμάς, μα άνθρωποι ήρωες, άνθρωποι αγάπης και αυτοθυσίας για τον τόπο τους, τους ανθρώπους του, και της Πίστης τους στον Θεό.  Άνθρωποι που άφηναν την αγαπημένη τους οικογένεια για να παλέψουν για τις οικογένειες που κινδύνευαν, όπως ο Παύλος Μελάς. Νέες δασκάλες που άφηναν τον τόπο τους, για να σταθούν ως μάνες σε παιδιά που κινδύνευαν όχι μόνο να χάσουν τη ζωή τους, αλλά να μη μάθουν ποτέ ποιοι είναι, έτοιμες να γίνουν ολοκαύτωμα, και κάποιες έγιναν, για να σωθούν η Πίστη και η Ελληνικότητα των ανθρώπων της Μακεδονίας, δηλαδή για εμάς...

Τότε κινδυνεύαμε φανερά και αντιστεκόμασταν κρυφά, με σθένος και σκοπό.

Τώρα κινδυνεύουμε κρυφά από κρυφούς εχθρούς, 
μα πρέπει να αντισταθούμε φανερά, πάλι με σθένος και σκοπό.

Ας κρατάμε ζωντανά μέσα μας αυτά για τα οποία οι δικοί μας άνθρωποι αγωνίστηκαν,
 αυτά είναι δικά μας και είναι ο πλούτος μας.  
Ας μην αφήσουμε ποτέ κανέναν να μας πάρει τα δικά μας.



Δευτέρα 1 Οκτωβρίου 2012

Καλό μήνα! Μια Γιορτή, ένα ποίημα κι ένα τραγούδι...

Κάθε πρώτη του μηνός, σκεφτόμαστε δάσκαλοι και μαθητές, ποιες αργίες έχουμε, πότε και πόσο θα ξεκουραστούμε...  

Παράλληλα, ετοιμάζουμε και κάποιες γιορτές, που έχουν ή δεν έχουν νόημα για μας... 

Κάποτε έχουν απλώς καλλιτεχνικό, δημιουργικό, μουσικό νόημα, άλλοτε πιο βαθιά αξία,  κάτι λένε στην καρδιά μας, κάτι μας αγγίζει, κάτι γνωρίζουμε για αυτές. 

Η 28η Οκτωβρίου που έρχεται, είναι μια από αυτές τις αργίες- γιορτές.  

Τι ετοιμαζόμαστε να γιορτάσουμε; 

Σημαίνει κάτι για μας;

Συχνά χρειαζόμαστε εναύσματα να μας θυμίζουν και να μας εμπνέουν μέσα μας το παρελθόν που εμείς μπορεί να μη ζήσαμε, αλλά ζούμε χάρη σε αυτό...

28η Οκτωβρίου 1940

Να λοιπόν ένα ποίημα:  

Ο Κωστής Παλαμάς, τρεις μέρες μετά την κήρυξη του Ελληνοαλβανικού πολέμου (1η Νοεμβρίου 1940), απευθύνεται στα νιάτα της Ελλάδας με ένα τετράστιχό του που επιγράφεται «Στη νεολαία μας».


«Αυτό κρατάει ανάλαφρο μεσ’ την ανεμοζάλη
 το από του κόσμου τη βοή πρεσβυτικό κεφάλι, 
αυτό το λόγο θα σας πω 
δεν έχω άλλο κανένα  
Μεθύστε με τ’ αθάνατο κρασί του Εικοσιένα!»

Και τα παιδιά της Ελλάδας με τη φυσική λεβεντιά και πατριδολατρία τους αφουγκράσθηκαν τα λόγια του ποιητή και έγραψαν σελίδες δόξας και μεγαλείου στις δυσπρόσιτες και χιονισμένες κορυφές της Πίνδου και έτσι ο Κωστής Παλαμάς συνεπαρμένος απ’ τις νίκες των Ελλήνων γράφει το τελευταίο του ποίημα με τίτλο: «Η νίκη».

Παιδιά μου , ο πόλεμος για εσάς περνάει θριαμβευτής
των αδίκων ο πόλεμος δεν είναι εκδικητής. 
Είναι ο θυμός της άνοιξης και της δημιουργίας. 
Η Ελλάδα είναι αβασίλευτη , με δάφνες και με κρίνα της νίκης! 
Παντοδύναμος την έπλασε τεχνίτης. 
Η δόξα το καμάρι της. Η αλήθεια είναι δική της.
Κι αν είναι και στον πόλεμο μέσα , η ζωή θυσία, 
ο τάφος είναι πέρασμα προς την Αθανασία!!!

(πηγές:  πηγή1πηγή2)
 Κι ένα τραγούδι ...

που ίσως μας πει κάτι για αυτή την ημέρα:  "Είμαι καλά..." 




28η Οκτωβρίου 2012

Ας τα θυμόμαστε όλα αυτά, για να ξέρουμε ποιες είναι οι ρίζες μας, ποιοι είμαστε και από πού ερχόμαστε, αν θέλουμε να συνεχίσουμε να είμαστε κι εμείς καλά, οι ψυχές μας, ο νους μας, οι καρδιές υγιείς, ξύπνιες...
όσα κανόνια κι αν χτυπούν γύρω μας, δε θα μας αγγίζουν, αν ξέρουμε κι εμείς πώς να αγωνιζόμαστε, όπως οι Ήρωες του '40 κι όλοι οι άλλοι  σημερινοί φανεροί κι αφανείς ήρωες, κι έχουμε έτσι γερή κι αήττητη την καρδιά...

Καλή σχολική χρονιά 2012-2013!


Τετάρτη 20 Ιουνίου 2012

ΘΕΜΑΤΑ ΝΤΙΚΤΕ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ 2012

Κάνοντας κλικ στις επόμενες συνδέσεις μπορείτε να δείτε τα θέματα και να ακούσετε το ακουστικό μέρος της εξέτασης του ντικτέ, που έγιναν σήμερα, 20.6.2012.

Καλά αποτελέσματα σε όλους!



ΘΕΜΑΤΑ ΝΤΙΚΤΕ 2012

ΑΚΟΥΣΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ

Δευτέρα 14 Μαΐου 2012

Μήνυμα και ευχές για την Γ΄ Λυκείου που αφήνει το σχολείο...



Τώρα που φεύγετε από το περιβάλλον του σχολείου και μπαίνετε σε ένα άλλο, καινούργιο περιβάλλον, μοναδικό ίσως για τον καθένα, σας εύχομαι να κρατάτε πάντα μέσα σας ζωντανή τη χαρά και την αλήθεια. Να μη σταματάτε να ψάχνετε αυτή την αλήθεια και να μη διστάζετε να την ψηλαφήσετε στη ζωή σας.  Να είστε γενναίοι στην καλή αγάπη, να ελπίζετε, να παλεύετε πάντα για το καλό και να έχετε πάντα μια πυξίδα Ανάστασης, να σας καθοδηγεί, να΄ ναι για σας αντίδοτο και σκοπός μέσα σε όποιες δυσκολίες ή ευχάριστες στιγμές συναντήσετε στη ζωή σας.

Πάντοτε να΄ χετε ανοιχτά τα μάτια της καρδιάς σας, και να αφήνετε την πόρτα της ανοιχτή στην αλήθεια, ώστε να καρποφορεί  αυτή η αλήθεια μέσα στην ψυχή σας και, μέσα από σας, και στο περιβάλλον σας.

Καλή επιτυχία και δύναμη σε ό,τι κάνετε!


Και ένα μήνυμα για εσάς που δίνετε εξετάσεις για να πετύχετε την είσοδό σας στο πανεπιστήμιο, για εσάς, που κοπιάσατε, ελπίσατε και δουλέψατε για αυτό τον σκοπό.  Για εσάς, τους μαραθωνοδρόμους που δαπανήσατε χρόνο, προσπάθεια, μελέτη και ευχές, για τον αγώνα αυτό.
(ολόκληρο το μήνυμα εδώ: http://istologio.org/?p=3645)
...  "Ένας αθλητής που τρέχει 100 m, δεν προλαβαίνει να σκεφτεί. Συγκεντρώνεται, παίρνει μία ανάσα και τρέχει δίχως να γυρίσει να δεί δίπλα του ή μέσα του, τι συμβαίνει. Ένας μαραθωνοδρόμος όμως, καθώς τρέχει σκέφτεται, ξανασκέφτεται , ιδρώνει, εξαντλείται, αναρωτιέται για τις δυνάμεις του, για την επάρκειά της προπόνησής του, για τις δυνατότητές των αντιπάλων του, για το εάν θα πρέπει τώρα ή αργότερα να δώσει όλες του τις δυνάμεις. Αναρωτιέται ακόμα και για το εάν το να τρέχεις Μαραθώνιο είναι η καλύτερη επιλογή ή άν θα έπρεπε να ασχολείται με κάτι άλλο. Και καθώς αναρωτιέται τρέχει…Και δεν πρόκειται βέβαια για κάποιον αδύναμο άνθρωπο, γιατί τότε δεν θα μπορούσε να τρέχει Μαραθώνιο…
Είναι η μακρά επίπονη και απαιτητική διαδικασία του Μαραθώνιου που θέτει ερωτήματα. Και εσύ φίλε μου δεν τρέχεις 100 m.  Μαραθώνιο τρέχεις και σου αξίζει το χειροκρότημα μου, όπως και να νιώθεις.
Σου εύχομαι να πετύχεις, αλλά όχι μόνο σε μία σχολή ή σε μία καλή σχολή, αλλά σε κάτι περισσότερο. Στο να υπερασπίζεις τις επιλογές σου και ταυτόχρονα να τις διευρύνεις…" 

Τρίτη 24 Απριλίου 2012

Συνοπτικές σημειώσεις αρμονίας Γ' λυκείου, 2011-2012


Χριστός Ανέστη!
Εύχομαι να θυμόμαστε πάντα και να βιώνουμε την χαρά που δίνει αυτή η αλήθεια.
Να ελπίζουμε, να παλεύουμε για το καλό και να έχουμε πάντα την πυξίδα της Ανάστασης, αντίδοτο και σκοπό μέσα στα άσχημα και σκληρά αυτού του κόσμου.
Μακάρι να είναι η καρδιά μας μαλακό και εύφορο έδαφος για να αποτυπωθεί η σφραγίδα της αλήθειας αυτής, του Χριστού, και να καρποφορεί μέσα μας, αλλά και στο περιβάλλον μας.
ΝΑ ΜΗ ΣΤΑΜΑΤΑΤΕ ΝΑ ΨΑΧΝΕΤΕ ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ, ΝΑ ΜΗ ΔΙΣΤΑΖΕΤΕ ΝΑ ΤΗΝ ΨΗΛΑΦΗΣΕΤΕ ΣΤΗ ΖΩΗ ΣΑΣ, ΚΑΙ ΝΑ ΕΙΣΤΕ ΓΕΝΝΑΙΟΙ ΣΤΗΝ ΚΑΛΗ ΑΓΑΠΗ!


Ακολουθούν σ
υνοπτικές σημειώσεις εφ’ όλης της ύλης της αρμονίας, που διδαχθήκαμε στην Γ' λυκείου, το φετινό σχολικό έτος, 2011-2012.
Αν δε θυμάστε κάτι από την ύλη των προηγούμενων τάξεων, μπορείτε να ανατρέξετε στις αντίστοιχες αναρτήσεις, της Α' και Β' λυκείου.

Δώστε προσοχή στην παράγραφο 8, με γαλάζιο χρώμα:  Τι πρέπει να θυμάμαι γενικά όταν λύνω ένα θέμα!

Καλή επιτυχία σε όλα σας τα μαθήματα,  στις ενδοσχολικές και πανελλαδικές εξετάσεις, με ψυχραιμία, αισιοδοξία, και την καλύτερη δυνατή προετοιμασία!


1.  Συγχορδίες αυξημένης έκτης.
Σχηματίζονται ως εξής:
·   Σε μείζονα, χαμηλώνω την έκτη μελωδική βαθμίδα της κλίμακας, πχ, στην ντο μείζονα λα J.  Σε ελάσσαονα παίρνω την έκτη μελωδική βαθμίδα όπως είναι.  Σχηματίζω τα εξής διαστήματα με βάση το basso:
Α. Ιταλική 6η αυξημένη, και δύο 3ες μεγάλες: ντο μείζονα ή ελάσσονα: λα J, ντο, ντο, φα#. 
Είναι η VII6 της V με χαμηλωμένη την 3η.

Β. Γαλλική 6η αυξημένη, 3η μεγάλη και 4η αυξημένη: ντο μείζονα ή ελάσσονα: λαJ, ντο, ρε, φα#. 
Είναι η V4/3 της V, με χαμηλωμένη την 5η.

Γ. Γερμανική 6η αυξημένη, 3η μεγάλη και 5η καθαρή: ντο μείζονα ή ελάσσονα: λαJ, ντο, μιJ, φα#. 
Είναι η VΙΙ6/5 diminuita της V με χαμηλωμένη την 3η.

·   Έχουν λειτουργία δεσπόζουσας της δεσπόζουσας και επομένως λύνονται στην V ή μπορεί να παρεμβάλλεται και η I6/4- V.

·   Η γερμανική μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μέσο εναρμόνιας μετατροπίας για τονικότητες που απέχουν 1 ημιτόνιο, αλλάζοντας εναρμόνια τη νότα που σχηματίζει το διάστημα 6ης αυξ., πχ, φα# = σολ J και μετατρέποντάς την έτσι σε V7 της κλίμακας που απέχει ένα ημιτόνιο πάνω από την αρχική τονικότητα.  Δηλαδή λα J ντο μι J σολ J, που είναι η V7 της ρε J μείζονας. Και αντίστροφα, η V7 της ντο μείζονας μπορεί να μετατραπεί στην γερμανική της σι μ. ή ελασ.

2. Μετατροπίες
Η αλλαγή τονικότητας για περισσότερο από 1-2 συγχορδίες.
Χρειάζεται επιβεβαίωση, επικύρωση της νέας τονικότητας,  με πτώση, δηλαδή να ακουστεί οπωσδήποτε η δεσπόζουσα της νέας τονικότητας, π.χ. :
·   IV ή II- (I6/4) -V7-I,
·   IV ή II- (I6/4) -V7 –VI,
·   VII- I,
·   VII7 diminuita- I, κλπ.

Α. Διατονικές μετατροπίες
·   Για τονικότητες που απέχουν ως δύο αλλοιώσεις και τη σχετική μείζονα ή ελάσσονα.
Π.χ. από τη σι μείζονα, μπορούμε να πάμε με διατονική μετατροπία στη  σχετική της, σολ # ελάσσονα, στην φα# μείζονα, στην ντο # μείζονα, στις σχετικές τους ρε# και λα# ελάσσονες και στις μι και λα μείζονες και τις σχετικές τους ντο # και φα# ελάσσονες.

·   Βρίσκουμε μια κοινή συγχορδία μεταξύ αρχικής και νέας τονικότητας, 1-2 νότες πριν την αλλοιωμένη νότα.
·   Π.χ. η σολ-σι-ρε είναι ταυτόχρονα ΙV στη ρε μείζονα και V στην ντο μείζονα.
·   Ανάλογα με τον οπλισμό που ακολουθεί επιλέγουμε αν θα πάω σε μείζονα ή ελάσσονα.

·   Προσθέτουμε τις απαραίτητες αλλοιώσεις της νέας τονικότητας.

·   Καλό είναι η κοινή συγχορδία να είναι
α) V7  ή VII στη νέα τονικότητα, να έχει δηλαδή λειτουργία δεσπόζουσας,
β) IV, II, ή VI  στη νέα τονικότητα, να έχει δηλαδή λειτουργία υποδεσπόζουσας και
γ) σπανιότερα να είναι Ι  ή ΙΙΙ. 
Πάντως, αν η κοινή συγχορδία δεν έχει λειτουργία δεσπόζουσας στη νέα τονικότητα, πρέπει σύντομα να ακουστεί η δεσπόζουσα, η οποία επικυρώνει τη νέα τονικότητα.

·   Έχουμε δύο περιπτώσεις για να βρίσκουμε σε ποια τονικότητα θα πηγαίνουμε:
·   α. Αν ο αλλοιωμένος φθόγγος που θα συναντήσουμε είναι οξυμένος σε σχέση με τον οπλισμό της αρχικής τονικότητας: τότε θα είναι ο προσαγωγέας της καινούργιας τονικότητας, δηλαδή η 3η της V ή η βάση της VII.
·   Ανεβαίνοντας ένα ημιτόνιο από την οξυμένη αυτή νότα, βρίσκουμε τη νέα τονικότητα, π.χ. αν είμαστε στην ντο μείζονα και έχουμε φα# είναι ο προσαγωγέας της σολ μείζονας ή ελάσσονας.  Αν ακολουθούν νότες με σι και μι b θα είναι σολ ελάσσονα, αλλιώς σολ μείζονα.

·   β.  Αν ο αλλοιωμένος φθόγγος είναι βαρυμένος σε σχέση με τον οπλισμό της αρχικής τονικότητας: τότε θα είναι η 4η βαθμίδα της νέας τονικότητας, δηλαδή η 7η της V7, ή η 5η της VII, ή σπανιότερα η 6η βαθμίδα της κλίμακας, δηλαδή η 7η της VII7 diminuita. 
·   Π.χ. αν είμαστε στην ντο μείζονα και έχουμε σι J, η συγχορδία θα είναι ντο μι σολ σι J, που είναι η V7 της φα μείζονας ή ελάσσονας,
·   ή ντο # μι σολ σι J,που είναι ηVII7 diminuita της ρε μείζονας ή ελάσσονας. 
·   Το αν θα είναι μείζονα ή ελάσσονα, κρίνεται από τον οπλισμό που ακολουθεί.

Β. Χρωματικές μετατροπίες
·   Γίνονται χωρίς κοινή συγχορδία, όταν έχουμε χρωματικά αλλοιωμένη νότα, π.χ. φα – φα#. 
·   Η αλλαγή της τονικότητας γίνεται κατευθείαν πάνω στη χρωματικά αλλοιωμένη νότα.  Πάνω στην αλλοιωμένη νότα θα πρέπει να σχηματίζεται V7 ή VII (diminuita) της νέας τονικότητας, να έχει δηλαδή λειτουργία δεσπόζουσας, η οποία επικυρώνει τη νέα τονικότητα.

·   Ο τρόπος με τον οποίο βρίσκουμε την καινούργια τονικότητα είναι αυτός που ισχύει και για τις διατονικές μετατροπίες για τον οξυμένο ή βαρυμένο φθόγγο, δηλαδή αν είναι οξυμένος φθόγγος είναι ο προσαγωγέας, αν είναι βαρυμένος είναι η 4η βαθμίδα της νέας τονικότητας, δηλαδή η 7η της V7, ή η 5η της VII  ή σπανιότερα η 6η βαθμίδα της κλίμακας, δηλαδή η 7η της VII7 diminuita. 

Γ. Εναρμόνιες μετατροπίες
·   Γίνονται χωρίς κοινή συγχορδία, όταν έχω εναρμόνιες νότες  π.χ. φα – μι#, ή σολJ–φα#, ή ντο# - ρεJ
·   Η αλλαγή της τονικότητας γίνεται κατευθείαν πάνω στη δεύτερη εναρμόνια νότα.  Πάνω στους δύο εναρμόνιους φθόγγους θα πρέπει να σχηματίζονται συγχορδίες που έχουν και οι δύο λειτουργία δεσπόζουσας.


α) η VII7 diminuita της αρχικής και η VII7 diminuita της αρχικής της νέας τονικότητας, για  που απέχουν διάστημα 3μ  πάνω ή κάτω, και 4 Α  3μ  πάνω ή κάτω  ή 5 Ελατ πάνω ή κάτω.  
·   για τονικότητες που απέχουν διάστημα 3μ πάνω ή κάτω  οι δύο ντιμινουίτες μπορούν να έχουν έναν εναρμόνιο φθόγγο και οι άλλοι να παραμένουν κοινοί. Ο εναρμόνιος φθόγγος είναι ο προσαγωγέας της μιας, και η 7η της άλλης ή το αντίστροφο.
o        π.χ. εναρμόνιοι φθόγγοι, σολ # και λαJ:
o        σολ#,σι,ρε,φα: ηVII7 dim της λα και λαJ , σι, ρε, φα: και VII2 dim της ντο.  Ο εναρμόνιος φθόγγος είναι ο προσαγωγέας της λα, (σολ #) και η 7η της ντο (λαJ: 7η της dim).
o        ή εναρμόνιοι φθόγγοι μιJ και ρε#:
o         φα#, λα, ντο, μι J: η VII της σολ και φα#, λα, ντο, ρε#:  η VII2 dim της μι.
·   Για τονικότητες που απέχουν διάστημα 4Α ή 5 Ελατ πάνω ή κάτω , οι δύο ντιμινουίτες μπορούν να έχουν δύο εναρμόνιους φθόγγους και τους άλλους δύο κοινούς.  Οι εναρμόνιοι φθόγγοι είναι οι δύο κάτω φωνές της μιας και ταυτόχρονα οι δύο πάνω φωνές της άλλης ή το αντίστροφο.
o        Π.χ. εναρμόνιοι φθόγγοι, ρε# , φα # και μι J, σολ J:
o        ρε# , φα #, λα, ντο: η VII7 dim της μι και μι J, σολ J, λα ντο, η VII4/3 dim της σιJ. Οι εναρμόνιοι φθόγγοι είναι οι δύο κάτω φωνές της VII dim  της μι (ρε#, φα#) και ταυτόχρονα οι δύο πάνω φωνές της VII dim  της σιJ (μιJ, σολJ).
o         ή εναρμόνιοι φθόγγοι λαJ, ντοJ και σολ#, σι:
o        ρε, φα, λα b, ντο b: η VII7 dim της μιJ και ρε, φα, σολ#, σι: η VII 4/3 της λα. Οι εναρμόνιοι φθόγγοι είναι οι δύο πάνω φωνές της VII dim της μι (λαJ, ντοJ) και ταυτόχρονα οι δύο κάτω φωνές της VII dim της λα (σολ#, σι).

β) η
VII dim της αρχικής τονικότητας και η VII dim της V  της νέας τονικότητας και το αντίστροφο, για  που απέχουν διάστημα 2 Μ πάνω ή κάτω.
·   π.χ εναρμόνιοι φθόγγοι σολJ και φα#:  σολJ, λα, ντο, μιJ: η VII 2 dim της σιJ  και φα#, λα, ντο, μιJ : η VII 7 της V της ντο.
·   ή εναρμόνιοι φθόγγοι σολ# και λαJ: σολ#, σι, ρε, φα: η VII 7 της V της ρε και λα J,σι,ρε, φα: η VII 2 dim της ντο.
γ) η γερμανική της αρχικής τονικότητας  γίνεται η V7  της νέας τονικότητας, αλλάζοντας μια νότα εναρμόνια (τη νότα που σχηματίζει το διάστημα 7ης στην V7 ή το διάστημα 6 Α στην γερμανική), για  που απέχουν 1 ημιτόνιο πάνω ή κάτω.
·   Π.χ. από την ντο μείζονα ή ελάσσονα, πηγαίνουμε ένα ημιτόνιο πάνω, στην ρεb μείζονα ή ελάσσονα:
Γερμανική της ντο:  λαJ -ντο -μιJ- φα# = λαJ -ντο -μιJ –σολJ, η V7 της ρεb.
·   Αντίστροφα από την ντο μείζονα ή ελάσσονα πηγαίνουμε ένα ημιτόνιο κάτω, στην σι μείζονα ή ελάσσονα:
V7 της ντο:  σολ σι ρε φα = σολ σι ρε μι#, η Γερμανική της σι.

δ) ηV7 της αρχικής και ηV7 της νέας τονικότητας, γράφοντας ως εναρμόνιες όλες τις νότες,
·   Π.χ. η V7 της λαJ:  μιJ - σολ- σιJ - ρεJ = ρε# -φα x -λα# -ντο#   : η V7 της σολ#.

ε) η V7 της αρχικής τονικότητας και η VII7 diminuita της νέας ή το αντίστροφο, γράφοντας ως εναρμόνια μία νότα (ο προσαγωγέας, δηλαδή η βάση της VIIdiminuita της αρχικής τονικότητας γίνεται η 7η της V ςνέας, ή το αντίστφροφο, δηλαδή, η 7η της V της αρχικής γίνεται προσαγωγέας της νέας τονικότητας).  Για τονικόητες που απέχουν διάστημα 4Α ή 5Ε προς τα πάνω ή προς τα κάτω.
·   Π.χ. VII 7diminuita της μι: ρε# - φα# - λα – ντο, γράφοντας ως εναρμόνια την ρε #= μιJ, έχουμε την φα- λα ντο- μιJ, V7 της σι J.
·   Ή η V7 της ντο: σολ- σι- ρε –φα, γράφοντας ως εναρμόνια την φα= μι#, έχουμε την VII7diminuita της φα#: μι#- σολ# -σι -ρε

στ) γράφοντας ως εναρμόνιες όλες τις νότες της ΙΙ Ναπολιτάνικης της αρχικής τονικότητας, σχηματίζεται η V της νέας τονικότητας, και το αντίστροφο, για  που απέχουν διάστημα 4 Α ή 5 Ελατ.
Π.χ. ρε b, φα, λα b: η ΙΙ ναπολιτάνικη της ντο και ντο #, μι#, σολ #: η V της φα #, ή
Λα#, ντο x, μι# : η V της ρε# ελασ.  και σιJ, ρε, φα: η ΙΙ ναπολιτάνικη της λα.

3. Δανεικές συγχορδίες μεταξύ μείζονας και ομώνυμης ελάσσονας ή το αντίστροφο.
Όλες οι συγχορδίες που περιέχουν
Μεταξύ ομώνυμης μείζονας και ελάσσονας.
Η I, II, IV, VI στη μείζονα από την ομώνυμη ελάσσονα. 
Π.χ. δανεικές στην ντο μείζονα από την ντο ελάσσονα:  I : Ντο- μιJ- σολ, II:  ρε- φα – λαJ, IV: Φα -λαJ –ντο,  VI: ΛαJ –ντο - μιJ
Χαρακτηριστικό παράδειγμα το ποικιλματικό I - IV6/4- I με IV με 3η J(βαρυμένη).

H I στην ελάσσονα από την ομώνυμη μείζονα.
Δανεική I στην λα ελάσσονα από τη λα μείζονα:  λα- ντο# - μι. Τρίτη του Πικαρντί, ή Πικαρδίας, στο τέλος ενός θεματος.

4. Συγχορδίες με οξυμένη ή βαρυμένη 5η.
Οι κύριες συγχορδίες I, IV, V, χρησιμοποιούνται με ομξυμένη ή βαρυμένη την 5η της συγχορδίας.  Η αλλοιωμένη νότα συνήθως έρχεται από την ίδια νότα ή βηματικά.  Λύνεται προς τη φορά της αλλοίωσης.
Π.χ. Ι 5# : ντο- μι- σολ#, το σολ# λύνεται στο λα, ήV 5J: σολ- σι -ρεb, το ρεb λύνεται στο ντο.

5. Ξένοι φθόγγοι

·   Καθυστέρηση: στο ισχυρό μέρος του μέτρου, καθυστερείται μια νότα της συγχορδίας.  Απαιτείται προετοιμασία, δηλαδή να υπάρχει κρατημένη η νότα που καθυστερεί την επόμενη.  Η λύση της καθυστέρησης δεν επιτρέπεται να ακούγεται από ψηλότερη φωνή.

·   Συχνότερες καθυστερήσεις:
·    4-3 π.χ. ντο- φα- σολ- ντο γίνεται ντο- μι –σολ – ντο
·   9-8 π.χ. ντο –μι- σολ -ρε γίνεται ντο- μι –σολ-ντο
·   6-5 π.χ. ντο-μι- λα- ντο γίνεται ντο – μι- σολ –ντο
·   7-8 π.χ. ντο- μι -σολ -σι γίνεται ντο -μι -σολ –ντο
·   2-3 π.χ. ντο-ρε-σολ- ντο γίνεται ντο –μι- σολ- ντο
·   Αποτζιατούρα= καθυστέρηση χωρίς προετοιμασία
·   Ποίκιλμα, στο ασθενές, π.χ. ντο-ρε –ντο ή ντο-σι- ντο
·   Διαβατικός στο ασθενές, π.χ. ντο- ρε- μι ή ντο-σι- λα
·   Εκφυγή στο ασθενές, π.χ. ντο- ρε- σι ή  ντο- σι- ρε
·   Προήγηση στο ασθενές, π.χ.σι- ντο- ντο


6. Αρμονική αλυσίδα. (έχει διδαχθεί στην Β΄ λυκείου, αλλά το υπενθυμίζουμε γιατί σχετίζεται με την μετατροπική αλυσίδα, που ακολουθεί).
 Ό, τι έχω στον πρώτο κρίκο - πρότυπο, επαναλαμβάνεται ακριβώς στους επόμενους κρίκους σε διάστημα 2ης ή 3ης και σπανιότερα 4ης πάνω ή κάτω.
Απαραίτητη προϋπόθεση να μην υπάρχει λάθος στον πρώτο κρίκο μέχρι την πρώτη νότα του δεύτερου κρίκου.
Μια- δυο τελευταίες συγχορδίες της αλυσίδας μπορούν να τροποποιηθούν για τη σύνδεση της αλυσίδας με το υπόλοιπο θέμα.

7. Μετατροπική ή χρωματική Αλυσίδα
Ισχύει ό,τι και για την αρμονική αλυσίδα, αλλά ό,, τι έχω στον πρώτο κρίκο ή πρότυπο, επαναλαμβάνεται ακριβώς στους επόμενους κρίκους σε άλλη τονικότητα. Συνήθως οι κρίκοι συνδέονται μεταξύ τους με χρωματική μετατροπία.

8. Τι πρέπει να θυμάμαι γενικά όταν λύνω ένα θέμα

  1. Στις κύριες δε διπλασιάζω την 3η.
  2. Στις κύριες σε 64 διπλασιάζω μόνο την 5η.
  3. Το 6χρησιμοποιείται μόνο στο πτωτικό, διαβατικό, ποικιλματικό και άρπισμα, όχι όπου λάχει!
  4. Στις δευτερεύουσες δε διπλασιάζω την 5η.
  5. Τις δευτερεύουσες δεν τις χρησιμοποιώ σε 64.
  6. Ο προσαγωγέας:
 δε διπλασιάζεται,
   λύνεται 2μ πάνω,
  ή 3η  κάτω στις εσωτερικές φωνές.
  1. Η 7η της V7 λύνεται
    2η κάτω
 ή 2 πάνω στις εσωτερικές φωνές όταν έχουμε V7- I6 και V43- I6,
  1. Κάνω τις μικρότερες δυνατές κινήσεις, κρατάω κοινές νότες.
  2. Δεν ξεχνώ τον οξυμένο προσαγωγέα στην ελάσσονα και την ανιούσα ή κατιούσα μελωδική, για να αποφύγω το τριημιτόνιο μεταξύ 6ης και 7ης βαθμίδας.
  3. Δε διπλασιάζω αλλοιωμένες νότες.
  4. Δεν κάνω κακή σχέση, π.χ. σολ σε μια φωνή και στην επόμενη συγχορδία σολ b σε άλλη φωνή.
  5. Λύνω τις διαφωνίες, όπως πρέπει 7η, 9η συνήθως 2η  κατιόν, 13η 3η κατιόν.
  6. Δεν αλλάζω συγχορδία πάνω σε όγδοα, προσπαθώ να κρατώ την ίδια, μεθ΄7ης αν χρειαστεί.
  7. Εναρμονίζω διάφωνα μελωδικά διαστήματα, όπως 7ης μικρό ή 4ης Α – 5ης ελατ, με V7 και 7ης ελατ. -2ης Α ή 4ης Α – 5ης ελατ, με VΙΙdim.
  8. Στην κατιούσα μελωδική κίνηση 3 νοτών, π.χ. σολ- φα- μι,  μπορώ να βάλω V- 7- I ή και κάποια άλλη μεθ’ 7ης.
  9. Εκμεταλλεύομαι τη σύζευξη διαρκείας για την προετοιμασία της 7ης ή της 9ης της V, με την προϋπόθεση να υπάρχει και η λύση της βηματικά προς τα κάτω.
  10. Θυμάμαι τα μέσα διάγνωσης τονικότητας: Αν κάποια νότα κινείται όχι όπως θα έπρεπε, πχ ο προσαγωγέας ή η 7η, τότε μάλλον γίνεται μετατροπία.
ημιτόνιο πάνω
προσαγωγέας τονική
4η πάνω
V- I
Ημιτόνιο κάτω
Λύση της 7ης της V
Διάστημα 7ης μικρό ή ελαττωμένο
V7   ή VII 7 dim

  1. Ψάχνω και εναρμονίζω σωστά τις μετατροπικές  ή αρμονικές αλυσίδες αν υπάρχουν.
  2.  Αρμονικά ή μελωδικά λάθη:
1)      5ες, 8ες παράλληλες και αντιπαράλληλες, ή πρώτη και 8η.
2)       Ευθεία 8η και 5η.
3)      Διασταύρωση.
4)      Υπερπήδηση.
5)      Υπέρβαση οκτάβας.
6)      Υπέρβαση έκτασης φωνών.
7)      Διπλασιασμός προσαγωγέα.
8)      Λάθος λύση του προσαγωγέα
9)      Διπλασιασμός 3ης στις κύριες.
10)   Διπλασιασμός 5ης στις δευτερεύουσες.
11)   Λάθος λύση της 7ης.
12)   Διάφωνα μελωδικά διαστήματα.
13)   Ίδια συγχορδία από μέτρο σε μέτρο
14)   Λάθος νότες.
15)   Λάθος αξίες.

  1.     ναι   IVV,          όχι   VIV
IIV                    VII
                        IVVII6              VII6IV
II- VII6                VII6- II
  1. ναι Ι - VIIVIIVII,             όχι το ανάποδο.
  2. Ελλιπές μέτρο, αρχίζει με V.
  3. Ένα θέμα αρχίζει πάντα με I   σε ευθεία κατάσταση  και τελειώνει πάντα με VI  σε ευθεία κατάσταση.
  4. Όταν η σοπράνο κάνει πήδημα, πχ 4ης και οι δύο συγχορδίες που θα χρησιμοποιήσω απέχουν διάστημα 4ης , τότε πρέπει μια από τις δύο να είναι σε α’ αναστροφή.
  5. Βρίσκω και εναρμονίζω σωστά τις αλλοιωμένες συγχορδίεςπαρενθετικές δεσπόζουσες, και ξένους φθόγγους.
  6. Δημιουργώ μιμήσεις μελωδικών ή ρυθμικών σχημάτων που υπάρχουν στο θέμα, με την προϋπόθεση να μην σχηματίζονται αρμονικά ή μελωδικά λάθη μεταξύ των φωνών